78. Sayı

Açıklama

Türklerin Ata yurdu, kadim şehir Türkistan’ın, 2017’de TÜRKSOY tarafından “Türk Dünyası Kültür Başkenti”, 31 Mart 2021 tarihinde Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Liderleri Gayri Resmî Zirvesi’nde de “Türk Dünyası’nın Manevi Başkenti’ olarak ilan edilmesi tesadüfi değildir.

Yaklaşık iki bin yıllık tarihî geçmişi olan Türkistan şehri, Kazak Hanlığı’nın başkentliğini yapmıştır. Türk dünyasının manevi lideri Hoca Ahmet Yesevî’nin de yaşadığı Türkistan, Orta Asya’daki Türk devletlerinin İslamlaşma sürecinde de merkez konumundaydı. Bu durum, şehrin dinî açıdan da önem kazanmasına yol açtı. Türkistan Eyaleti, Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan tarihî İpek Yolu güzergâhında yer almaktadır. Asırlardan beri, tarihî İpek Yolu’nun manevi, siyasi ve ticari hayatının nabzının attığı Türkistan, Kazakistan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte yeniden canlanmaya başladı.

Orta Asya’nın asıl adı olan Türkistan şehrinin “Manevi Başkent” olarak kabul edilmesi, yükselen doğu dinamikleri nezdinde hem uluslararası hem de bölgesel anlamda önemli mesajlar içermektedir. Hatırlamak gerekirse özellikle Sovyetler döneminde “Türkistan” adı sistematik olarak unutturulmaya çalışıldı. Bölgenin kardeş halklarının birleştirici bir ismi olan Türkistan’ın yerine Orta Asya ve Kazakistan ismi devreye sokuldu. Böylece bölgedeki; Kazak, Kırgız, Özbek, Tacik, Türkmen gibi halkları bölüp parçalayarak, hatta yer yer birbirleriyle düşman ederek yönetmenin kolay olacağı düşünüldü. Kısmen de başarılı olundu. Bu kapsamda yine Türkistan şehri ve Yesevî Türbesi önemsizleştirilip eski işlevinin yok edilmesine çalışıldı. Ancak bağımsızlıktan sonra güçlendirilen ilişkiler ve atılan adımlar sayesinde, bölgeye hâkim olmak isteyen güçler tarafından unutturulmaya çalışılan tarihî “Türkistan” ismi yeniden tarih sahnesine çıkmış oldu. Bu sebeple “Türk Konseyi” zirvesinde alınan kararı anlamlı ve önemli bulduğumuzu belirtmek isteriz.

Dün, geniş bir coğrafyayı tarif eden “Türkistan” ismi, bugün ulu Türkistan’ın âdeta manevi mayası, çekirdeği, nüvesi olan bir şehirde; Hoca Ahmet Yesevî’nin şehrinde yaşamaya devam ediyor. Türkistan şehri, Türk dünyası ve halklarını birleştiren önemli değerleri bağrında taşıyor. Manevi başkent Türkistan’ın feyzi, bereketi, ışığı bütün Türk dünyasını kuşatsın; Altaylardan Akdeniz’e uzanan geniş bozkırlardaki kardeş ülkelerin dostluğu ebedî olsun!

“Türkistan – Türk Dünyasının Manevi Başkenti” konusunu farklı yönleriyle kapsamlı olarak dosya konusu yaptığımız bu özel sayımızda, Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Sayın Abzal SAPARBEKULY ve Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı Genel Sekreteri (TÜRKSOY) Sayın Düsen KASEİNOV ile bir röportaj gerçekleştirdik. Her ay farklı bir ili tanıttığımız dergimizde bu ay da “Göller ve Gönüller Diyarı Burdur”a konuk olduk. Gençlerin de söz sahibi olduğu dergimizde, konumuzla ilgili olarak onların da fikirlerini aldık. “Tarihte Bu Ay Neler Oldu?” köşemizde, tarihin unutulmaya yüz tutmuş olaylarını yeniden gün yüzüne çıkardık. Bu sayımızda da bir film ve kitap tanıtarak sizlere önerilerde bulunduk. Yeni sayımızın düşünce iklimimizi zenginleştirmesini, fikir dünyamıza yeni değerler katmasını ve yol gösterici olmasını temenni eder, sizlere keyifli ve bilinçli okumalar dileriz.