Bozkırın Ortasında Bir Yeryüzü Cenneti: Kırgızistan 

Orta Asya’nın Kalbinde Bir Tabiat Harikası: Kırgızistan
Türk dünyasının önemli merkezlerinden biri olan Kırgızistan, tabir-i caizse Orta Asya’nın tam kalbinde yer alır. Tarihî İpek Yolu üzerindeki ülkenin başkenti, ülkenin en büyük şehri olma özelliğini de taşıyan Bişkek’tir. Çuy Nehri’nin kıyısında kurulmuş olan Bişkek, İpek Yolu üzerinde yer alması nedeniyle tarih boyunca önemli bir merkez olmuştur. Dünyanın en yeşil başkentlerinden biri olan Bişkek, kendi içerisinde özgün yapısını korurken, aynı zamanda büyük bir şehir olmanın özelliklerini de içinde barındırır. Şehirde çok sayıda tiyatro, opera binası ve müze vardır.
Başkent Bişkek’ten sonra ülkenin ikinci büyük şehri Oş’tur. Bu güzel şehir, 2019 yılında TÜRKSOY Daimi Konseyi tarafından “Türk Dünyası Kültür Başkenti” seçilmiştir. Oş, ülkenin güneybatısında, tarihî İpek Yolu üzerinde yer alıyor. Tarihi 3000 yıl öncesine kadar giden Oş, hem Türk tarihi açısından önemli hem de İslam dini açısından kutsal bir şehirdir. Oş şehrinin sırtını yasladığı Süleyman Dağı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Burası, güneyin ekonomi, kültür, sanat ve eğitim merkezi konumundadır. Kırgızistan’ın güneybatısında, Fergana Vadisi’nin güneyinde bulunan Oş, sanki sınırlar arasında sıkışıp kalmıştır. Zira hemen iki adım ötesinde Özbekistan, güneybatısında Tacikistan, güneydoğusunda ise Çin vardır.
Kırgızistan’ın resmî adı Kırgız Cumhuriyeti, Kırgızistan’da resmî dil ise Kırgızca ve Rusçadır. Ülkede, Başkanlık tipi Cumhuriyet yönetim biçimi uygulanmaktadır. Ülke coğrafyasında karasal bir iklim hüküm sürmektedir. Kırgızistan, 31 Ağustos 1991 yılında Sovyetler Birliği’nden ayrılarak, bağımsızlığını ilan etmiştir. Ülkenin yüz ölçümü 199.951 km²’dir. Ülke nüfusu, altı buçuk milyonun üstündedir. Kırgızistan, TÜRKSOY’a ve Türk Keneşi’ne üyedir. Kırgızistan’da en yaygın dinî inanç Müslümanlıktır. Ülkenin yaklaşık %80’ini oluşturan Müslümanlar arasında Sünnilik yaygındır. Rus Ortodoks Kilisesine bağlı Hristiyanlar, nüfusun %17’sini oluştururlar.
Doğal güzellikler bakımından diğer Türk Cumhuriyetlerinden açık ara önde olan Kırgızistan, yer altı zenginlikleri bakımından diğer Türk Cumhuriyetlerine oranla daha yoksundur. Önemli yer altı kaynakları; kömür, altın, uranyum, cıva, çelik, antimuan, tungsten, çinko, kalay ve kurşun madenleridir.
Kırgızistan, bir tarım ülkesidir. Nüfusun neredeyse yarısı tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Ülkenin güneyinde ciddi oranlarda pamukçulukla uğraşılmaktadır. Yünlü, pamuklu ve ipekli kumaşların üretimi, ülke ekonomisinde önemli yer tutar.
Yenisey ve Orhun Yazıtları’nda da belirtildiği üzere Kırgızlar, tarihin en köklü ve kadim Türk topluluklarından biridir. 840 yılında Uygurları yıkan Kırgızlar, Uygur topraklarını ele geçirerek, Kırgız Kağanlığını (Kırgız Hanlığı) kurmuşlardır. Karahanlıların etkisiyle de İslamiyet’i kabul etmişlerdir. Kırgızlar, Çin kaynaklarında “Ge-kun”, “Kie-kun”, “K’i-ku”, “Hegu” adlarıyla geçmektedir.
Kırgızistan’ın para birimi Kırgızistan Som’udur. Kırgızistan 1993 yılından bu yana kendi parasını kullanıyor. 60 Som 1 dolara denk gelmektedir. Bağımsız Kırgızistan Cumhuriyeti’nde tedavüle giren ilk somlar, 1,5 ve 20 Som değerindeki banknotlar ve 1, 10 ve 50 tıyınlık madeni paralar oldu. Basılan ilk Som’un ön yüzünde atlı Manas heykeli varken, diğer yüzünde de Manas Kümbeti’nin resmi yer aldı. İlk tıyın’ın üzerinde ise bir kartal, diğer tarafında Kırgızlar için kutsal sayılan bozüy tündüğü vardı. Bu paraların ömrü ancak bir yıl sürdü. 1994-1995 yıllarında yürürlüğe giren 2. baskı Som banknotların ön yüzlerine, ülke için büyük emek veren kültür adamlarının resmi, arka tarafına ise çeşitli semboller yerleştirildi.
Tabiatın Boynunda Bir İnci Gerdanlık: Isık Göl
Kırgızistan deyince akla gelen yerlerden biri de Isık Göl’dür. Kırgızistan’ın kuzey kesiminde Küngey Ala, Terskey Ala, Kızıl-Ompul ve İçke Tasma Dağlarının arasında deniz seviyesinden 1609 m. yükseklikte yer alır. Yüz ölçümü 6202 km2, uzunluğu yaklaşık 185 km, genişliği 60 km ve en derin yeri 702 metredir. Göle, Isık Göl (Issık Köl) denilmesinin sebebi, suyunun ılık olmasıdır; milattan önce II. yüzyıl Çin kaynaklarında da Jéhai (sıcak deniz) adıyla zikredildiği görülür. Kelime, İslam kaynaklarında İskuk, İskul, İsig-kul, İskul, İsî-kul şekillerinde geçer. Unkovskiy, 1722’de yaptığı haritada burayı, suyunun tuzlu olmasından dolayı Tusköl (Tuzgöl) adıyla göstermiştir. Moğol asıllı Kalmuklar ise, Kırgızların bu yörede demir ürettiklerini gördükleri için göle Temurtu-Nor (Demirli Göl) adını vermişlerdir. (Diyanet İslam Ansiklopedisi, Isık Göl Maddesi, Ahmet Taşağıl)
Türkiye-Kırgızistan Kardeşliğinin
Meyvesi: “Manas Üniversitesi”
İki kardeş ülke olan Türkiye ile Kırgızistan, “Manas Üniversitesi” adıyla ortak bir yükseköğretim kurumu kurmuşlardır. Üniversite, 30 Eylül 1995 tarihinde, İzmir’de imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Kırgızistan Cumhuriyeti Hükûmeti Arasında, Kırgızistan’ın Başkenti Bişkek Şehrinde, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Kurulmasına Dair