Çile ile Yoğrulmuş, Ata Kültürüne Adanmış Örnek Bir Hayat: Cengiz Aytmatov

1994-1999 Türkistan-Cengiz Aytmatov Araştırma Notlarımdan

Cengiz Aytmatov, 12 Aralık 1928 tarihinde Kırgızistan’ın Talas Vadisi’nde yer alan Şeker Köyü’nde dört çocuklu bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Cengiz Aytmatov’un babası, Törekul Aytmatov; annesi ise Tatar asıllı Nagima Hamzayeva Aytmatova’dır. Seçkin bir devlet adamı olan babası Törekul Aytmatov’un görevi nedeniyle ilk eğitim yıllarını Moskova’da geçiren Cengiz Aytmatov, Törekul Aytmatov’un rejim tarafından zorda bırakılması nedeniyle eğitimine ara vermek durumunda kaldı. Bunun sebebi; Törekul Aytmatov’un 1937 yılında sadece Kırgız Türkçesini savunduğu için üstün başarılı profesör unvanı bulunmasına rağmen Rus lideri Stalin tarafından “halk düşmanı” olarak ilan edildi ve sevenlerinden, ailesinden koparılarak infaz edildi.

Böyle bir katliamı tahmin eden baba Törekul Aytmatov, ailesinin ve çocuklarının böylesine acı bir olaya şahit olmamaları ve kendileri de bir şekilde zarar görmemeleri için onları, Moskova’nın haberi olmadan Talas’a/Ata Yurt’a gönderdi. Zira kendisi durumunda infaz edilen kişilerin çocukları öksüzler yurdunda toplanıyor; eşleri ise, çalışma kamplarına gönderiliyordu. İçinde bulunduğu durumun ailesi için kötü sonuçlar oluşturmaması için bu yola başvuran Törekul Aytmatov, çocuklarından ve eşinden ayrılmak zorunda kaldı.