Prekapitalist İnsan Tipi: Tüketim Toplumu
Sanayi Devrimi’yle beraber insanlık, tüketebileceğinden fazlasını üretebilecek güce ulaşmış; nihayetinde ise -ardı arkasını düşünmeden- üretilebildiğince tüketen bir varlık hâline gelmiştir.
Modern toplum anlayışı ve modeliyle birlikte insan; tüketen, hatta üretmediği kadar tüketen bir varlık hâline gelmiş, bunun kaçınılmaz bir sonucu olarak da endüstriyel sistemin terminolojisi içerisinde tüketen/üreten varlıklar olarak tanımlanmıştır.
Ancak ürettiği kadar tüketebilen insandan, tüketebildiğince tüketen bir varlığa dönüşülmesi; dünya görüşümüzden, yaşam prensibimiz ve toplumsal yapımıza kadar her şeyi değiştirmiştir. Dolayısıyla Sanayi Devrimi’nden bu yana gelen süreçte toplumsal yapımız ve tüketim çılgınlığımız, fert fert her birimizin oturup düşünmesi ve sorgulaması gereken bir fenomendir. Zira tüketimin pompalandığı ve taleple kamçılanan arzın bizden ve esasen gelecek nesillerimizden götürdükleri çoğu zaman hesaba katılmamaktadır.
Üstünde yaşadığımız yerkürenin sınırlı kaynaklarını tüketerek, dönemsel bir refahı gelecek nesillerden çalarak yaşıyoruz.
Bu modern dönem yergisini bir kenara bırakacak olursak, elbette bugün de kendinden başlayarak topluma ve dünyaya zararsız/faydalı bireyler olmanın da pekâlâ mümkün olduğunu da görmek gerekir. Bugünün şartları içerisinde anlamlı bir üretim içerisinde olmak da elbette ki mümkündür.
Hele ki, tüketen toplumlar olduğu gibi üreten toplumların da var olduğu ve üreten toplumların her zaman tüketen toplumlara galebe çaldığı gerçeğini göz önünde bulundurursak…
Toplum, bireylerden meydana gelir. Tüketici bireyler, tüketim toplumunu; üretken bireyler ise üretici toplumunu oluşturur.
Tüketim toplumunda bireyler “tüketici” olarak varlık gösterirler. Üreten toplumlarda ise bu üretkenlik yine bireyde başlar.
Tabi, söz konusu bizim toplumumuz olunca tüketim meselesine israf kavramı açısından da bakmak gerekir. İnancımızın gereği olarak ihtiyaç olmayanı tüketmenin haram olduğuna iman ediyoruz.
Bu modern yaşam tarzının bizden dinî anlamda götürdüklerinin yanı sıra sade yaşam anlayışı ve bu temelde mutlu yaşamdan da bir o kadar uzaklaşıyoruz.
