Sosyal Medyada Kişisel Marka Yönetimi

Kişisel marka yönetimi, çağımızın hızla gelişen ve pöpülerlik kazanmaya başayan alanlardan biridir. Kişisel marka olgusu, markalaşma veya marka konumlandırma stratejilerinin herhangi bir kurum ya da ürün üzerinden değil, bireylere yönelik uygulanması sonucunda ortaya çıkmıştır. Kişisel marka kavramının ortaya çıkışında sosyal medyanın yaygınlaşmasının büyük bir etkisi vardır. Sosyal medya fenomenleri ve ünlülerinin takipçi sayısının artmasının ardından bu fenomenler aracılığıyla ürün ve hizmetlerin tanıtılması, reklam kampanyalarının yürütülmesi ve fikir yayma stratejileri gelişmiştir.

Nedir kişisel marka?

Tom Peters (1997), “The Brand Called You” çalışmasında ilk kez kişisel marka kavramını kullanmıştır. Henüz sosyal medyanın bugünkü potansyelini bilmezken Peters, kişisel marka olgusu için Web’in ve “Kişisel Web Siteleri”nin önemini vurgulamıştır. Ona göre “kişisel marka”; bir bireyin başarı, beceri, motivasyon ve ilgilerinin etkili bir şekilde düzenlenip belirlendiklerine bağlıdır.1 Kişisel marka, bireylerin benzersiz özelliklerine dayanarak kendileri hakkında olumlu algı oluşturmasıdır. Bununla birlikte bireyler hedef kitleleriyle iletişim kurarken, farklılaştırılmış anlatım tarzı kullanarak vaatlerde bulunmaktadır.2 Kişisel marka, başkalarının sizi nasıl algıladığıyla ilgilidir.3 Bireyin sahip olduğu özellikler, değerler ve güçlü yönler aracılığıyla çevresindekilere kim olduğunu tanımlar. Kişisel marka, insanın başkalarıyla iletişim kurmasında, işe alınmasında, profesyonel hayatında oldukça önemli rol oynamaktadır.

Neden sosyal medyada kişisel marka yönetimi daha başarılı?

Sosyal medyanın artık hayatımızın ayrılmaz bir parçası hâline geldiği hiç şüphesiz bir gerçektir. Sosyal medya kullanıcı sayısının artması ile kurumlar kendilerini, ürün ve hizmetlerini tanıtmak için bu platformları yoğun bir şekilde kullanmaktadır. Çünkü sosyal medya; halkla ilişkiler, tanıtım ve pazarlama uygulamaları için etkili imkânları sunmaktadır. Sosyal medya araçlarını kullanarak kurumlar; online itibar yönetimi, pazarlama, iki taraflı iletişim, analiz, ürün konumlandırma, kurumsal sosyal sorumluluk, online satış, sosyal medya optimizasyonu gibi faaliyetleri yürütmektedir. Bu faaliyetlerin sonucunda ortaya birçok kavram çıkmış durumda. Bunlardan biri de sosyal medyada kişisel marka yönetimidir. Bireyler kendilerini sosyal medyada tanıtırken veya her gün günlük ya da profesyonel hayatından resimler ve videolar paylaşırken, takipçileriyle nasıl bir etkileşim hâlinde olduklarını algılayarak kendi kişisel markasını geliştirmeye başladılar.

Sosyal medya hesapları aracılığıyla kullanıcılar, kendi takipçileriyle değer, yetenek, bilgi ve tecrübelerini paylaşarak takipçilerinden yoğun bir şekilde tepki, beğeni ve yorum görmektedirler. Bu bağı yakalayan kullanıcılar ise, kendi kişisel markasını ticarileştirebileceğini anladılar. Bunu fark eden şirketler de, günümüzde daha çok kişisel markasını etkili bir şekilde yöneten sosyal medya kullanıcılarıyla çalışmayı tercih etmeye başladılar. Böylece influencer-marketing dediğimiz alan hızla gelişmektedir. Verilere göre influencer-marketing piyasası geliri 2016’da 1,7 milyar dolardan 2020’de 9,7 milyar dolara yükseldi. 2021’de ise 13,8 milyar dolarken 2022’de 16,4 milyar dolara kadar bir yükselme beklenmektedir. Tanıtım ve reklam ajansları, eskisinden daha çok, bloggerlar ile çalışmaya yoğunlaşmaktadır. Influencer-marketing hizmetlerini sunan ajanslar 2021’de %26 artış göstererek, sayısı dünya çapında 18.900’e ulaşmıştır.4

Sosyal medyada kişisel marka yönetiminde etkili stratejiler

Sosyal medyada kişisel marka yönetimi stratejileri ilk başta kurumsal altyapısı olmadan kaotik bir şekilde yürütülse de, günümüzde kişisel marka yönetimi birçok bilimsel ve mesleki çalışmaların konusu hâline gelmiştir. Artık sosyal medyada etkili kişisel marka taktik ve stratejileri, uygulamaları ve değerlendirme yöntemlerini ele alan eğitim kursları, bilimsel çalışmalar ve faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Sosyal medyada mevcut kişisel marka stratejilerini değerlendirdiğimizde birkaç etkili stratejiyi belirtmemiz mümkündür:

1. Uzmanlık Alanı
   Çoğu zaman sosyal medya kullanıcıları kişisel markasını kendi uzmanlık alanı üzerinden kurgulamaktadırlar. Herhangi bir uzmanlık alanından kendi profesyonel bilgi ve becerilerini paylaşarak kullanıcılar, takipçilerde bir algı yaratmaktadır. Bazen kullanıcılar sadece bir tane değil, birkaç uzmanlık alanı üzerinden kişisel marka faaliyetlerini yürütmektedir. Örneğin bir kişi iyi bir iş adamı olabilir, aynı zamanda yemek pişirmeyi veya kitap okumayı sever. Bununla ilgili etkili görsel ve metinleri hazırlar, sosyal medya içerik stratejisini planlar, aynı zamanda takipçilerinin tepkilerini takip ederler.
2. Duygusal Bağ
   Artık sosyal medya kullanıcıları, hesaplarında kendi duygularını göstermekten çekinmiyor hâle geldiler. Kullanıcılar, kendi duygularını yansıtarak takipçilerle bir duygusal bağ kurarlar. Duygusal bağ kurmada, kullanıcıların özellikle hayatlarından üzüntülü ya da mutlu anlarını anlatmaları, sakladığı sırları itiraf etmeleri, ailevi törenlerden görüntüler paylaşmaları, canlı yayında ya da videolarda aşırı duygusal hareketleri önemli rol oynamaktadır.
3. Benzersizliği Yakalamak
   Farklı olmak her zaman ilgi çekicidir. Sosyal medya kullanıcıları hem kendi kişisel özellikleri hem de ürettiği içerik sayesinde benzersizliği yakalamaktadır. Farklı konuşma tarzı, yetenek, giyim detayları, beden dili ve karizmasıyla kullanıcılar takipçilerin ilgisini çekmektedir. Ya da paylaşımlarında farklı bakış açıları, yaygın görüşlere aykırı gelen fikirler ve mizah yardımıyla başka kullanııclardan farklılaşmaktadırlar.
4. Davranış Biçimi
   Sosyal medya kullanıcılarının davranış biçimlerini; görgü, hareketler, yüz ifadeleri, jestler, ses tonlamaları, düzgünlük gibi öğeler belirlediği gibi kullanıcılara hitap etme şekli de önemlidir. Bazı sosyal medya ünlüleri, takipçilerini; bir arkadaş, bazıları ortak, diğerleri de vatandaşlar olarak görmektedir.
5. Kişisel Özdeşleşme
   Sosyal medya takipçileri, beğendikleri kişilerin özelliklerini benimseyerek onlarla özdeşleşir. Ya da kendine yakın değerleri, takip ettiği kişide bulurlar.
   Sosyal medyada kişisel marka yönetimi süreci de belirli aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamaların etkili bir şekilde gerçekleşmesi için kaliteli içerik üretimi, süreklilik, sürekli analiz ve samimiyet çok önemlidir. Kişisel marka yönetimi sürecinde takip edilmesi gereken aşamaları aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür:

• Ana fikrin yapılandırılması. Ana fikir, hedef kitleye iletilecek mesajların temelini oluşturur. Bu mesajlar aracılığıyla kişisel markanın değerleri yansıtılır.
• Takipçilerle, etkileşim platformunun belirlenmesi lazımdır. Takipçiler daha çok hangi platformu kullanıyorsa, kişisel marka stratejilerini o platformda yürütmek gerekmektedir. Ancak birkaç sosyal medya platformunda aynı anda kişisel marka faaliyetlerini yürütmek mümkündür (Instagram, Tik-Tok, YouTube).
• Görsel imajın oluşturulması. Sosyal medyada görsel tasarım çok önemlidir. Etkili profil fotoğrafının seçilmesi ve profil üst bilgisinin doğru yapılandırılması önemlidir. Takipçi, hesaba ilk girdiğinde profil fotoğrafına ve profil bilgilerine rastlar, bu bilgiler takipçide ilk izlenim oluşturur.
• İçerik planının geliştirilmesi. Takipçilere neler sunulacağı belirlenmeli ve sistematik bir şekilde paylaşılmalıdır. Fotoğraflar, metinler, video, müzik ve diğer görseller, her sosyal ağın kendi özelliklerini dikkate alarak hazırlanmalıdır. Örneğin Instagram’da takipçileri harekete geçirecek içerikler daha fazla beğeni ve yorum toplamaktadır.
• Takipçilerle sürekli etkileşimde olmak. Takipçilerle karşılıklı iletişim kurmak gerekir. Onların mesaj ve yorumlarına yanıt vermek, onların profillerine de beğeniler bırakmak, takipçileri motive etmek, ödüllendirmek gibi yöntemleri uygulayarak takipçilerle etkileşimi sürdürmek mümkündür. Çoğu kullanıcılar kendi takipçileri için yarışmalar, maratonlar ve “Like Time”lar düzenlemektedir.
• Sürekli analiz. Başkaları tarafından söylenenler, anmalar, olumsuz yorumlar hep takip edilmeli. Olumsuz yorumlara yanıt vermek, olumlu geri bildirimler için teşekkür etmek, sosyal ağlarda kişisel markaya olan ilgiyi artırmak, etkileşimi sürdürmek için gerekli eylemlerdir.5

Kişisel marka yönetimi için uygun olan sosyal medya platformları

Günümüzde kişisel marka yönetimi için uygun sosyal medya türlerinin çoğu foto ve video formatlı paylaşımları içeren platformlardır. 2021 verilerine göre dünya şirketlerinin sosyal medya fenomenleri çalışmasında tercih edilen platformlar arasında Instagram (%79), Facebook (%50), Tik Tok (%46) ve YouTube (%44) yer almaktadır. Instagram, etkili kişisel marka yönetimi için en ideal ağlardan biridir. Çünkü bu platformda, görsel-işitsel ve metinsel formatlı içerikleri bir arada kullanarak, oluşturulmakta olan imajda bir bütünlük sağlanabilir.6 Ancak video içerikli platformlar gün geçtikçe daha da pöpüler hâle gelmektedir. Artık takipçiler, resimlere dikkat etmeden çekici, komik ve eğlenceli videoları tercih ediyorlar. Bundan dolayı kullanıcılar Tik Tok gibi platformlarda kişisel marka çalışmalarını yürütmeye ve diğer sosyal ağlarda Tik Tok tarzında kısa video formatları uygulamaya başladılar.

Günümüz dünyasında 4,62 milyar sosyal medya kullanıcısı bulunmaktadır. Her sene sosyal medya kullanıcı sayısı yaklaşık %10 artmaktadır.7 GWI platformu verilerine göre dünya çapında sosyal medya kullanıcısı, her gün bu platformlarda ortalama 2 saat 27 dakika geçirmektedir.8 Böylece de sosyal medyada kişisel marka yönetiminin güncelliği daha da artacaktır. Digital hizmetleri sunan halkla ilişkiler ve reklam ajansları, kişisel marka yönetimi ve influencer-pazarlama hizmetlerini eklemektedir. Sosyal medya uzmanları, kişisel marka konulu sertifikalı eğitim kurslarını ve web – seminerlerini sunmaktadır. Dolayısıyla kişisel marka yönetimi; temel pazarlama bilgileri, sosyal medya bilgisi ve kişisel becerilerin etkili bir şekilde bir arada kullanılarak gerçekleşen bir süreçtir.

Kaynaklar

1. Cara Brems, Martina Temmerman, Todd Graham & Marcel Broersma (2017). Personal Branding on Twitter, Digital Journalism, 5:4, 443-459, DOI: 10.1080/21670811.2016.1176534
2. Xin Zhao (2021). Auditing the “Me Inc.”: Teaching personal branding on LinkedIn through an experiential learning method. Communication Teacher. Vol. 35, No. 1, 37-42
3. Jodi L. Philbrick & Ana D. Cleveland (2015) Personal Branding: Building Your Pathway to Professional Success, Medical Reference Services Quarterly, 34:2, 181-189, DOI: 10.1080/02763869.2015.1019324
4. https://influencermarketinghub.com/influencer-marketing-statistics/
5. Piterova A. Yu., Medvedeva A. A. Electronic scientific journal «Science. Society. State» 2018, vol. 6, no. 4, h
6. https://startupbonsai.com/influencer-marketing-statistics/
7. https://datareportal.com/global-digital-overview
8. https://www.gwi.com/data