TÜBİTAK’tan İlk Yerli Tasarım Lokomotif Motoru
TÜBİTAK ARDEB 1007 Programı kapsamında desteklenen, TÜBİTAK RUTE, TÜRASAŞ, Marmara Üniversitesi ve Sıradışı Mühendislik ortaklığı ile gerçekleştirilen Özgün Motor Geliştirilmesi Projesi tamamlandı, ilk Yerli Tasarım Lokomotif Motoru üretildi.
TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi’nde düzenlenen “160 Serisi Özgün Motor Ailesi Tanıtımı”na Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, TCDD Genel Müdürü Hasan Pezük ve TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar da katıldı. Özgün motor kamuoyu önünde ilk kez çalıştırıldı.
“Lisans hakları yüzde 100 ülkemize ait olan ilk ve tek lokomotif motoru”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türkiye’nin raylı sistemlerde ihtiyacını karşılayan ve ihraç eden konumuna geldiğini belirterek, “Bugün tanıtımını yaptığımız Özgün Motor, ülkemizde sıfırdan tasarlanan ve üretilen, aynı zamanda lisans hakları da yüzde 100 ülkemize ait olan ilk ve tek lokomotif motoru özelliğini taşıyor.” dedi.
Varank, Motor Mükemmeliyet Merkezi’nde sıfırdan tasarlanan ve prototip üretimi gerçekleştirilen dizel motor ailesinin 1200 beygir gücündeki ilk ürünü olan özgün motoru çalıştıracaklarını belirterek “Bu merkezde kara yolu, demir yolu, denizcilik, jeneratör ve özel amaçlı kullanıma uygun motorları hem geliştirebiliyoruz hem de kapsamlı testlerini hayata geçirebiliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Togg’u da test etti”
Bakan Varank, bu altyapı sayesinde firmaların çok yüksek maliyeti olan altyapıları tekrar kurmak zorunda kalmadan, çalışmalarını da yurt dışına göndermeden başarıyla sürdürebildiklerini ifade ederek “Ülkemizin göz bebeği olan Togg’un geliştirme sürecindeki testlerinin bir kısmı da işte bu merkezde gerçekleştirildi.” diye konuştu.
Bakan Varank, “Burada üretilen motorun yüzde 100’ü burada geliştirildi, parçalarının yüzde 90’ı ülkemizde üretildi. Tam 3 bin 600 farklı parçası bulunuyor.” diye konuştu.
“Türkiye öncü ülkelerden biri haline gelebilir”
Motorun 8, 12 veya 16 silindirli olarak 2 bin 700 beygire kadar 3 farklı konfigürasyonda üretilebileceğini aktaran Varank, seri üretimin Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) tarafından gerçekleştirileceğini ve kullanımının yaygınlaştırılacağını anlattı. Varank, “Ülkemizdeki motor sanayisinin gelişiminde mihenk taşı olan Özgün Motor, hem kendi sınıfına hem de TCDD’nin envanterindeki lokomotif motorlarına nazaran daha uygun maliyetli, daha az yakıt tüketen, daha performanslı, daha verimli ve daha çevreci tasarıma sahip.” şeklinde konuştu. Varank, “Buna içten yanmalı dizel motor gözüyle bakmamamız lazım. Arkadaşlarımız, aynı motor tasarımının hidrojenle kullanılması için şimdiden çalışmalara başlamış durumda. Biz bu motoru, hidrojenle de çalışır hale çok kolay şekilde getirebiliriz. Şu anda piyasada ticari olarak satılan hidrojen motoru yok. Türkiye burada öncü ülkelerden biri haline gelebilir. Bu da stratejik olarak yaptığımız işin ne kadar üstün olduğunu gösteriyor.” ifadesini kullandı.
“Özgün Motor Projemiz bizim için çok kıymetli”
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, demir yolu yatırımlarının çok önemli olduğunun, dünyada bu alanda çok büyük bir pazar bulunduğunun altını çizdi. Türkiye’nin bu pazardan önemli bir pay almak için çalıştığını, bu ihtiyacın yerli ve milli kaynaklardan karşılanacağını vurgulayan Karaismailoğlu, şunları kaydetti: “Özgün Motor Projemiz, bizim için çok kıymetli. TÜBİTAK RUTE ile çok önemli çalışmalar yapıyoruz. Demir yolu sektöründe, demir yolu araçlarındaki bu ihtiyacın önemli bir kısmının altyapısında, buradaki tasarımlarda TÜBİTAK RUTE ve TCDD’deki çalışma arkadaşlarımızla önemli seviyeleri aşmış durumdayız.”
Karaismailoğlu, 160 Serisi Özgün Motor Ailesinin özelliklerinden bahsederek, “Bugün burada bizi buluşturan Özgün Motor, 8 silindirli olarak üretildi ama mühendislik altyapısı 12 ve 16 silindirlik de ihtiyaca cevap verebilecek şekilde tasarımları yapıldı. Demir yolu araçlarımızda özellikle lokomotiflerimizde kullanmaya başlayacağız ama gemi sanayide, tersanelerde de aranan bir motor olacak önümüzdeki günlerde inşallah.” dedi.
“Birlikte tasarlayıp, birlikte geliştirip, birlikte başardık”
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, kendisinin de motor meslek lisesi mezunu olduğunu, öğrencilik hayatında yurt dışından gelen motorlarla eğitim gördüklerini belirterek, bu projenin kendisi için çok kıymetli olduğunu söyledi.
160 serisi özgün motorun tasarımından üretimine kadar tüm aşamalarının TÜBİTAK’ın koordinasyonunda ama Türkiye’deki mühendislerimizle, araştırmacılarımız, kurumlarımızla birlikte gerçekleştiğini vurgulayan Mandal, “Özgürlük noktasında tasarımından üretimine kadar ama aynı zamanda litre başına elde edeceğimiz gücünün en yüksek olduğu bu motoru bugün Sayın Bakanlarımızın katılımıyla beraber tanıtıyoruz.” dedi.
Prof. Dr. Mandal, “’Ekosistemdeki tüm ilgili paydaşlarımızla birlikte ancak başarıya ulaşabiliriz’ dedik ve bunu başardık. Birlikte tasarlayıp, birlikte geliştirip, birlikte başardık ve başarmaya devam edeceğiz. Burada bugün 4 tane stratejik ortağımız var. TÜBİTAK’la birlikte TCDD müşteri kuruluşumuz, TÜRASAŞ, Marmara Üniversitemiz ve Sıra Dışı Mühendislik ile birlikteyiz. Ama ekosistemden burada bugün bulunan 28 tane firmamız var ve daha geniş havuzdaki 50 firmamızla birlikte gerçekleştirdiğimiz ve yüzde 90’ı yerli olan bir motoru görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Yeşil mutabakat çerçevesinde gelecek odaklı düşünüyoruz”
“1200 beygir ama 2700 beygire kadar artırılabilecek bir performansı var.” vurgusu yapana Mandal, “Bugün için dizel motorumuz diyoruz. Biz bunu yapabiliyoruz ama daha da önemlisi yeşil mutabakat çerçevesinde gelecek odaklı olarak da düşünüyoruz. Bütün lisans hakları bizde olduğu için bunun hidrojen, yeşil hidrojene uyarlanması da mümkün olabilecek. Bundan dolayı sadece bugünün değil, geleceğin de teknolojilerini çalışıyoruz.” değerlendirmelerinde bulundu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’na da desteklerinden ötürü teşekkür eden Mandal, “Ben tekrar bu süreçteki Sayın Bakanlarımıza destekleri için çok teşekkür ediyorum. Tüm paydaş kurumlara, TCDD; TÜRASAŞ, Marmara Üniversitesi ve Sıra Dışı Mühendislik’e aynı zamanda tüm ekosistem paydaşlarımıza teşekkür ediyorum.” ifadeleriyle konuşmasını sonlandırdı.
“Seri üretim hazırlıkları devam ediyor”
TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar da TÜBİTAK RUTE ile Türkiye’ye ilkleri yaşattıkları tren kontrol ve yönetim sistemi, cer motoru gibi bugün de başta E5000 Elektrikli Anahat Lokomotifi, Gaziray Elektrikli Banliyö Treni ve 225 kilometre hızda hızlı tren projeleri olmak üzere ülkenin teknolojik bağımsızlığı noktasında birçok kritik projeye imza attıklarını aktardı.
Yazar, TÜRASAŞ’ın sahip olduğu tesis, üretim altyapısı ve tecrübeli mühendis iş gücüyle TÜBİTAK KAMAG tarafından yüzde 100 oranında fonlanan dizel motoru projesinde üretici ve proje çıktılarını ticarileştiren kuruluş olarak görev aldığını belirtti. Yazar, proje başlığı altında kritik düzeyde öneme sahip 2 farklı dizel motor için mühendislik, tasarım ve üretim çalışmaları başlatıldığını dile getirerek, “Bu iki farklı dizel motordan biri TÜRASAŞ tarafından hala üretilmekte olan TLM 16 gibi dizel motorların yüzde 12 oranında yakıt iyileştirme hedefiyle modernize edilmiş hali, diğeriyse bugün lansmanı için toplanılmış olan Özgün Motor’dur.” ifadelerini kullandı.
Yazar, “Özgün Motor’un ticarileştirilmesi için TÜRASAŞ Eskişehir Bölgede halihazırdaki kurulu motor kapasitesine ek gereksinimler tanımlanmış olup seri üretim hazırlıkları devam etmektedir.” diye konuştu.
Konuşmaların ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Kocaeli Vali Yardımcısı İsmail Gültekin, Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ve TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar, butona basarak lansmanı yapılan motoru çalıştırdı.
Sürdürülebilir tasarım, global emisyon limitlerini sağlayan rekabetçi yakıt tüketimi
TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE), TÜRASAŞ, Marmara Üniversitesi ve Sıradışı Mühendislik ortaklığı ile gerçekleştirilen Özgün Motor Geliştirilmesi Projesi TÜBİTAK ARDEB 1007 Programı kapsamında desteklendi. 4 yıl gibi kısa bir sürede milli imkanlarla tasarlanarak üretilen özgün motor, birim hacminden elde edilen en yüksek güce sahip dizel motor olmasıyla dikkat çekiyor. 1 litre motor hacminden 44,5 beygir güç üreten motor, silindir içinde 230 bar basınca dayanabilecek malzemeye, tasarıma ve soğutma sistemine sahip. Bu değerleri ile kendi sınıfındaki üst limitleri belirleyen bir ürün olarak rakipleri arasında öne çıkıyor.
Özgün motor ailesi; V8, V12 ve V16 motor seçeneklerinden oluşuyor. 2700 beygire kadar güç üretebilecek kapasiteye sahip olacak özgün motor, lokomotiflerin yanı sıra jeneratörlerde ve birçok su üstü gemide rahatlıkla kullanılabilecek. Özgün motor, ilerleyen süreçte 50 bin km. lokomotif testine başlayacak ve saha tecrübesi de kazanılacak.
